บทนำ
พริก เป็นผักที่มีความสำคัญในชีวิตประจำวันของคนไทยเป็นอย่างมาก คนไทยนิยมใช้พริกในการประกอบอาหารประจำวัน เพราะพริกสามารถใช้ได้เป็นทั้งพืชผักและเครื่องปรุงแต่งรส นอกจากนี้ยังมีประโยชน์ในด้านอุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์แปรรูปเครื่องปรุงแต่งรส อาทิ พริกแห้ง พริกป่น พริกแกง น้ำพริกเผา ซอสพริก และที่สำคัญพริกเป็นพืชผักเพื่อการส่งออกสำคัญ โดยสามารถนำเงินเข้าประเทศปีละหลายล้านบาท ทั้งในรูปพริกสด พริกแห้งและผลิตภัณฑ์แปรรูปพริกจึงนับเป็นพืชผักที่สามารถทำรายได้ให้กับผู้ปลูกได้เป็นอย่างดี
พันธุ์พริกสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่ ประเภทผลเรียวยาวขนาดเล็กถึงขนาดปานกลาง เช่น พริกขี้หนู พริกชีฟ้า พริกเหลือง และประเภทผลเป็นรูประฆังและเผ็ดน้อย หรือไม่เผ็ดเลย ได้แก่ พริกยักษ์หรือพริกหวาน
ปัจจัยจำเป็นที่ต้องใช้
พื้นที่ปลูกพริกควรเป็นที่โล่งแจ้งได้รับแสงตลอดวัน ไม่ควรเป็นที่ลุ่มๆ ดอนๆ หรือที่สูง ดินแห้งและพื้นที่ดังกล่าวไม่ควรเป็นพื้นที่ที่เคยปลูกพริกติดต่อกันหลายปี เพราะอาจเป็นที่สะสมโรคและแมลงได้ แต่ถ้าจำเป็นต้องปลูกซ้ำที่เดิมควรปลูกพืชตระกูลถั่วหมุนเวียน พริกสามารถเติบโตได้ในดินแทบทุกชนิดโดยเฉพาะดินร่วนปนทรายที่มีอินทรีย์วัตถุสูง มีการระบายน้ำที่ดี สามารถเก็บความชื้นได้พอเหมาะ มีความเป็นกรดเป็นด่างของดิน (pH) อยู่ระหว่าง 6.0 – 6.8 โดนทั่วไปพริกเป็นพืชที่ชอบอากาศร้อน
ขั้นตอนการดำเนินงาน
1/ การเตรียมแปลงเพาะ
แปลงเพาะควรกว้าง 1 เมตร ส่วนความยาวขึ้นกับความต้องการและความสะดวกในการดูแลรักษา ควรขุดพลิกดินลึก 8 – 10 นิ้ว ตากแดดทิ้งไว้อย่างน้อย 7 วัน จึงย่อยดินให้ละเอียด ใส่ปุ๋ยอินทรีย์ 4 – 5 กิโลกรัมต่อพื้นที่ 1 ตารางเมตร พรวนคลุกเคล้าให้เข้ากันดีกับดินแล้วเกลี่ยหน้าดินให้เรียบ สำหรับการเพาะในกระบะใช้ดินร่วนซุยผสมปุ๋ยคอกที่แห้งละเอียดในอัตรา 2 ต่อ 1 ถ้ามีแกลบเผาสีดำให้นำมาผสมอีก 1 ส่วน จากนั้นคลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วรดน้ำตากทิ้งไว้ 1 สัปดาห์จึงทำการเพาะเมล็ด
2/ การเพาะกล้า
การปลูกพริกส่วนมากจะเพาะกล้าก่อนปลูกแล้วจึงย้ายไปปลูกในแปลง หรืออาจย้ายกล้าเมื่อมีใบจริง 2 – 3 ใบ ลงในถุงพลาสติกขนาด 4×6 นิ้วก่อน เมื่อกล้าอายุประมาณ 20 วัน หลังจากย้ายลงถุงพลาสติก จึงย้ายปลูกลงแปลง ถ้าใช้เมล็ดที่มีอัตราการงอก 90% และต้องการปลูกในพื้นที่ 1 ไร่ จำนวนต้นประมาณ 3,200 ต้น จะต้องใช้เมล็ดพันธุ์ 50 – 100 กรัม โรยเป็นแถวในแปลงเพาะที่ทำรอยเป็นร่องตื้นๆ ลึก 0.5 เซนติเมตร และควรจะขวางความยาวของแปลง การเพาะกล้าเพื่อย้ายลงแปลงปลูกโดยตรงควรมีระยะห่างมากขึ้นประมาณ 8 -10 เซนติเมตร หลังจากโรยเมล็ดแล้วโรยดินกลบเมล็ดให้ดินเสมอหน้าดิน คลุมด้วยฟางใหม่บาง กำจัดเชื้อราและแมลงด้วยสารสกัดจากธรรมชาติ รดน้ำแปลงเพาะวันละ 1-2 ครั้ง เช้าเย็น กรณีย้ายกล้าลงถุงพลาสติก ดินที่ใส่ลงถุงใช้ส่วนผสมของดินเช่นเดียวกันกับการเตรียมกระบะเพาะ
3/ การเตรียมแปลงเพาะปลูก
ควรเตรียมแปลงปลูกตั้งแต่เริ่มเพาะกล้า โดยครั้งแรกจะไถตากดินไว้ 1-2 สัปดาห์ แล้วจึงทำการไถพรวนดิน เก็บซากวัชพืชที่ไม่ตายและที่สลายตัวยากออกจากดิน แล้วก็ทิ้งดินไว้อีก 1-2 สัปดาห์ ถ้าดินมีความเป็นกรดมาก (pH ต่ำ) ก็ปรับความเป็นกรดเป็นด่างให้สูงขึ้นมาอยู่ระหว่าง 6.0 – 6.8 โดยการใส่ปูนขาวตามค่าวิเคราะห์ดิน หรือประมาณไม่เกินไร่ละ 300 กิโลกรัม
4/ การปลูกและระยะปลูก
การย้ายกล้าจากแปลงเพาะไปปลูกควรทำเมื่ออายุกล้า 30 – 40 วัน หรือสูงประมาณ 12 เซนติเมตร ก่อนถอนกล้าควรรดน้ำแปลงเพาะกล้าให้ชุ่มก่อน แล้วใช้เสียมแซะด้านข้างๆ แถว หลังปลูกควรมีวัสดุคลุมกล้า ถ้าไม่มีวัสดุคลุมกล้าควรตัดยอดที่มีใบอ่อนออก ส่วนการย้ายกล้าจากถุงพลาสติกลงแปลงปลูกควรระวังเวลาฉีกถุงพลาสติกออก ห้ามให้ดินแตก และปลูกให้ลึกกว่าระดับเดิมที่อยู่ในถุง การปลูกทั้ง 2 วิธีหลังจากปลูกเสร็จให้รดน้ำตามทันทีจะทำให้กล้าตั้งตัวเร็ว และมีอัตราการรอดสูงหลุมที่ปลูกควรลึก 1 หน้าจอบ หรือขนาด 30 x 30 x 30 เซนติเมตร อาจปลูกเป็นแถวคู่ หรือแถวเดี่ยว
แถวคู่ ใช้ระยะห่างระหว่างแถวคู่ 120 ซม. ระหว่างแถว 80 ซม. และระหว่างต้น 50 ซม.
แถวเดี่ยว ใช้ระยะห่างระหว่างแถว 100 ซม. ระหว่างต้น 50 ซม.
ทั้ง 2 วิธี ใน 1 ไร่ จะปลูกได้ 3,200 ต้น ก่อนย้ายปลูกควรใส่ปุ๋ยอินทรีย์อัตรา 2 ตันต่อไร่
5/ การดูแลรักษา
หลังจากการปลูก ควรให้น้ำทุกวันในระยะ 1 เดือนแรก เมื่อลำต้นเริ่มแตกกิ่งก้าน จึงค่อยงดการให้น้ำได้บ้าง โดยสังเกตความชื้นของดิน เมื่อพริกตั้งตัวแล้ว หรืออายุ 15 – 20 วันหลังปลูก ควรใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยอินทรีย์ตามความเหมาะสมโดยโรยรอบต้นแล้วพรวนดินกลบพร้อมทั้งกำจัดวัชพืชทุกๆ 20 วัน หลังปลูกให้ดูแลและกำจัดแมลงศัตรูพืช ประเภทเพลี้ยไฟ ไรขาว และเชื้อรา อย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง
ผลผลิต
หลังจากปลูกลงแปลงแล้ว 90 วัน พริกจะเริ่มแก่เป็นสีแดงและเริ่มเก็บผลผลิตรุ่นแรกเมื่ออายุประมาณ 100 วัน และเก็บต่อไปเรื่อยๆ 15 วันต่อครั้ง โดยเฉลี่ยจะได้ พริกสดครั้งละ 100 กิโลกรัมต่อไร่ ถ้าดูแลรักษาดี และให้น้ำเพียงพอ พริกจะมีอายุเก็บเกี่ยวได้นานถึง 8 เดือน